Jak zredukować ryzyko urazu na nartach?
Urazy mogą prowadzić do uszkodzeń mięśni, stawów i kości. Celem tego opracowania jest omówienie strategii redukcji ryzyka kontuzji na nartach, opierając się na dostępnym zasobie literatury naukowej.
Możemy rozpatrywać to zagadnienie w aspekcie fizjologii. Narciarstwo, angażuje wiele grup mięśniowych i stawów. Stąd też, zrozumienie biomechaniki i fizjologii narciarstwa jest kluczowe dla zapobiegania kontuzjom. Narciarstwo niesie ze sobą duże obciążenie na mięśnie kończyn dolnych i stawy kolanowe, co może prowadzić do nadmiernego zużycia tkanek. Skręty i rotacje ciała podczas jazdy narciarskiej mogą narażać kręgosłup na uraz, zwłaszcza w obszarze lędźwiowym. Przemieszczanie się na stoku a co za tym idzie, wybór właściwej trasy i kontrola prędkości mają kluczowe znaczenie w unikaniu niebezpiecznych sytuacji. Statystyki dotyczące najczęstszych kontuzji narciarskich mogą się różnić w zależności od regionu, poziomu zaawansowania narciarzy i warunków na stoku. W oparciu o dostępne dane z różnych źródeł możemy stwierdzić, że do najczęstszych kontuzji narciarskich należy skręcenie lub uszkodzenie stawu kolanowego. Według badań opublikowanych w „British Journal of Sports Medicine”, zerwanie ACL jest jedną z najczęstszych kontuzji narciarskich, stanowiącą około 30-40% wszystkich urazów w tym sporcie (Quatman et al., 2009). Opublikowane wyniki badań sugerują, że złamania kości stanowią około 15-20% wszystkich kontuzji narciarskich (Ruedl et al., 2011). Urazy kręgosłupa, zwłaszcza w obszarze lędźwiowym, mogą wystąpić w wyniku upadków podczas jazdy na nartach. Statystyki sugerują, że urazy kręgosłupa stanowią około 2-5% wszystkich kontuzji narciarskich. Wg danych opublikowanych w „The Journal of spinal cord medicine”, urazy głowy stanowią około 10-20% wszystkich urazów narciarskich (Hachem et al., 2017).
Aby zmniejszyć ryzyko urazów na nartach, można zastosować różne strategie, oparte na wynikach badań naukowych i praktyce klinicznej. Odpowiednie przygotowanie fizyczne, regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg, brzucha i pleców mogą zwiększyć stabilność stawów. Bardzo ważna jest znajomość własnych ograniczeń fizycznych i odpowiednie dostosowanie jazdy do swojego poziomu umiejętności. Nie bez znaczenia jest zabezpieczenie ciała i używanie odpowiedniego sprzętu ochronnego, takiego jak kaski, stabilizatory na kolana i rękawice, gdyż dzięki temu możemy znacznie zredukować ryzyko urazów. Ważnym elementem w profilaktyce urazów jest szkolenie i edukacja. Udział w kursach narciarskich prowadzonych przez doświadczonych instruktorów może pomóc w nauce prawidłowej techniki jazdy, zrozumieniu zasad bezpieczeństwa na stoku.
Ortezy, czyli specjalne stabilizatory na staw kolanowy, takie jak Zamst ZK-X lub Zamst ZK–Protect, Zamst ZK-Moution mogą pomóc w redukcji ryzyka kontuzji kolan w narciarstwie alpejskim. Orteza Zamst ZW-5 przeznaczona jest na kontuzje, zwłaszcza w obszarze lędźwiowym.
W literaturze naukowej możemy znaleźć dowody na to, jak ortezy mogą pomóc. Badania przeprowadzone przez McDevitta i współpracowników (2004) w „The American Journal of Sports Medicine” wykazały, że noszenie ortezy na staw kolanowy może pomóc w zwiększeniu stabilizacji stawu, co może chronić przed urazami więzadeł. Inne opublikowane badania (Mueller-Wohlfahrt et al., 2013) sugerują, że stosowanie ortezy może pomóc w zmniejszeniu ryzyka uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL) u narciarzy. Ortezy mogą również pomóc narciarzom w utrzymaniu prawidłowej techniki jazdy i kontrolowaniu ruchów stawów kolanowych.
Zapobieganie urazom na nartach wymaga świadomości, odpowiedniego przygotowania fizycznego i przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Pamiętaj, że każdy narciarz ma różne umiejętności i doświadczenie, dlatego ważne jest dostosowanie swojej jazdy do własnych możliwości. Przygotowanie fizyczne przed sezonem narciarskim jest kluczowe, aby uniknąć urazu na stoku narciarskim. Oto kilka rekomendowanych ćwiczeń i kroków, które możesz wykonać, aby przygotować się do sezonu narciarskiego i zminimalizować ryzyko kontuzji:
- Ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg:
- Przysiady: wykonuj przysiady, aby wzmocnić mięśnie ud, pośladków i mięśnie przywodziciele, co pomoże w kontroli nart.
- Wykroki: ćwicz wykroki, aby wzmocnić mięśnie ud, pośladków i mięśnie przywodziciele.
- Ćwiczenia wzmacniające mięśnie rdzenia:
- Plank: to doskonałe ćwiczenie na wzmocnienie mięśni brzucha i pleców, co przyczynia się do utrzymania dobrej postawy na stoku.
- Superman: leżąc na brzuchu, unieś jednocześnie ręce i nogi, aby wzmocnić mięśnie pleców i dolnej części pleców.
- Ćwiczenia na równowagę i stabilizację:
- Ćwiczenia na piłce do ćwiczeń: stojąc na piłce do ćwiczeń, pracuj nad równowagą i stabilizacją, co jest istotne na stoku narciarskim.
- Ćwiczenia na jednej nodze: wykonywanie różnych ćwiczeń na jednej nodze, takich jak podskoki, pomaga poprawić równowagę.
- Ćwiczenia rozciągające:
- Stretching mięśni nóg i pleców może poprawić elastyczność mięśni i zmniejszyć ryzyko kontuzji.
- Skup się na rozciąganiu mięśni ud, łydek i mięśni pleców.
- Trening kondycyjny:
- Wykonuj trening cardio, takie jak biegi, rower lub pływanie, aby poprawić ogólną kondycję fizyczną, co pomoże w utrzymaniu energii na stoku.
- Konsultacja z fizjoterapeutą lub trenerem osobistym:
- Warto rozważyć konsultację z fizjoterapeutą lub trenerem osobistym, który może dostosować program ćwiczeń do twoich indywidualnych potrzeb i słabości oraz pomóc dobrać odpowiedni stabilizator.
- Odpoczynek i regeneracja:
- Nie zapominaj o odpowiednim czasie na odpoczynek i regenerację mięśni. Przeciążenie mięśni może zwiększyć ryzyko kontuzji.
- Sprzęt i umiejętności:
- Upewnij się, że twój sprzęt narciarski jest odpowiednio dopasowany i w dobrym stanie.
- Zaktualizuj swoje umiejętności narciarskie poprzez kursy i szkolenia, zwłaszcza jeśli jesteś początkującym narciarzem.
Przygotowanie fizyczne przed sezonem narciarskim ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu kontuzjom. Regularny trening i utrzymanie dobrej kondycji fizycznej pomogą w poprawie wydolności i kontroli na stoku, co zminimalizuje ryzyko urazów. Pamiętaj jednak, że przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu ćwiczeń warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, szczególnie jeśli masz jakiekolwiek istniejące problemy zdrowotne lub kontuzje.
Redukcja ryzyka kontuzji na nartach jest niezwykle istotna, aby zachować zdrowie i bezpieczeństwo podczas uprawiania sportu. Przygotowanie fizyczne, stosowanie odpowiedniego sprzętu ochronnego – choćby takiego jak proponuje japońska marka Zamst -oraz edukacja na temat bezpiecznych praktyk narciarskich są kluczowymi elementami profilaktyki. Warto również korzystać z dostępnej literatury naukowej, aby zgłębić wiedzę na ten temat i stosować najnowsze, udowodnione naukowo strategie.
Piśmiennictwo:
- Hachem, L. D., Ahuja, C. S., & Fehlings, M. G. (2017). Assessment and management of acute spinal cord injury: From point of injury to rehabilitation. The journal of spinal cord medicine, 40(6), 665-675.
- Mueller-Wohlfahrt, H. W., Haensel, L., Mithoefer, K., Ekstrand, J., English, B., McNally, S., … & Ueblacker, P. (2013). Terminology and classification of muscle injuries in sport: the Munich consensus statement. British journal of sports medicine, 47(6), 342-350.
- Müller, E., & Schwameder, H. (Eds.). (2019). Science and Skiing VII: Proceedings of the 7th International Congress on Science and Skiing. Meyer & Meyer Sport.
- McDevitt, E. R., Taylor, D. C., Miller, M. D., Gerber, J. P., Ziemke, G., Hinkin, D., … & St. Pierre, P. (2004). Functional bracing after anterior cruciate ligament reconstruction: a prospective, randomized, multicenter study. The American journal of sports medicine, 32(8), 1887-1892.
- Quatman, C. E., & Hewett, T. E. (2009). The anterior cruciate ligament injury controversy: is “valgus collapse” a sex-specific mechanism? British journal of sports medicine, 43(5), 328-335
- Ruedl, G., Webhofer, M., Linortner, I., Schranz, A., Fink, C., Patterson, C., … & Burtscher, M. (2011). ACL injury mechanisms and related factors in male and female carving skiers: a retrospective study. International journal of sports medicine, 801-806.
- Shealy, J. E., & Ettlinger, C. F. (Eds.). (2014). Preventing Ski Injury: Snow Sports Safety. ASTM International
© Zamst Polska
Wywiad z trenerem personalnym Łukaszem Kaleńczukiem o urazach biegaczy.
Michał Wilewski: Jakie są najczęstsze urazy związane z bieganiem?
Łukasz Kaleńczuk: Z uwagi na swoje położenie między stopą, a biodrem, to staw kolanowy i obszar sąsiadujący jest najbardziej narażony na urazy w populacji biegaczy. Do najczęstszych związanych z bieganiem można zaliczyć: konflikt rzepkowo-udowy (tzw. kolano biegacza), tendinopatie ścięgna Achillesa oraz syndrom nadmiernego napięcia przyśrodkowej strony piszczeli (tzw. shin splints).
MW: Jak wszyscy wiemy urazy nie biorą się znikąd, jakie wg Ciebie są najważniejsze czynniki, które przyczyniają się do urazy u biegaczy?
ŁK: Biegacze to specyficzna grupa ludzi aktywnych fizycznie. Bardzo często są to osoby bardzo ambitne, silnie zmotywowane oraz systematyczne. Ogólnie rzecz biorąc są to dobre i pożądane cechy w kontekście treningu, ale mogą się także przyczyniać do zwiększania ryzyka urazu z uwagi na przetrenowanie. Często to właśnie zbyt ambitne podejście do biegania sprawia, że biegacze ignorują sygnały z ciała, które informują o bólu czy przeciążeniu tkanek. Dokładając do tego niewystarczającą regenerację (zbyt częste i zbyt długie bieganie; niedbalstwo w zakresie odżywiania czy zdrowego snu), mamy prosty przepis na zwiększenie ryzyka kontuzji.
MW: W jaki sposób można minimalizować ryzyko urazów podczas biegania?
ŁK: Punkt pierwszy to dobre przygotowanie, czyli rozgrzewka, która nie składa się tylko z 10 minutowego rozbiegania (truchtania). Warto zaplanować krótką sekwencję rozgrzewkową (ogólne kardio + dynamiczna mobilizacja), która rozgrzeje mięśnie, przesmaruje stawy przed biegiem oraz przełączy układ nerwowy w stan aktywności. Punkt drugi to dostosowanie parametrów biegu (długość, tempo, zróżnicowanie terenu, itp.) do aktualnego poziomu sprawności oraz reagowanie na informacje zwrotne od organizmu (ból, dyskomfort). Punkt trzeci to zadbanie o właściwą regeneracje pomiędzy treningami: zdrowy sen, pełnowartościowa dieta, nawodnienie, odnowa biologiczna (masaż, sauna, itp.). Jeśli notorycznie podczas biegu lub po nim pojawia się dyskomfort czy ból to warto skorzystać z pomocy specjalisty, który może zalecić użycie specjalistycznego stabilizatora.
MW: Podczas każdej większej aktywności fizycznej powinniśmy zrobić rozgrzewkę, czy przed bieganiem też powinniśmy się przygotować – w jaki sposób?
ŁK: Pewnie! Rozgrzewka to ta część, o której każdy wie, że jest ważna, a którą zbyt często traktujemy po macoszemu. Dobrze zrealizowana rozgrzewka przyczynia się do podniesienia temperatury wewnątrzmięśniowej, poprawia ruchomość (mobilność) w stawach oraz podnosi aktywność centralnego układu nerwowego.
Rozpocznij od podniesienia temperatury ciała. Wykorzystaj ćwiczenia wielostawowe, które mocno aktywują nogi. Doskonale sprawdzą się tutaj takie ćwiczenia jak: bieg w miejscu, bieg bokserski, pajacyki, skipy, wspinaczka, itd. Po około 5 minutach średnio intensywnego kardio przejdź do wykonania ćwiczeń mobilizujących (5-6 ćwiczeń po 6-8 powtórzeń w zupełności wystarczy). Wykorzystaj ćwiczenia silnie uruchamiające wielokierunkowo takie obszary jak stawy skokowe, biodra czy odcinek piersiowy w szerokim zakresie ruchu. World’s Greatest Stretch to ćwiczenie, które musi znaleźć się w Twojej rozgrzewce. Prezentację ćwiczenia znajdziesz tutaj: https://youtu.be/tG5VvGivPMk
MW: Jesteśmy w temacie ćwiczeń – co możemy zrobić jakie ćwiczenia wykonywać poza rozgrzewką, aby wzmocnić mięśnie i stawy i zmniejszyć ryzyko urazu?
ŁK: Świetnie sprawdzi się tutaj trening siłowy z progresywnie narastającym oporem. Wrzucenie do swojej rutyny treningowej 2 treningów siłowych typu full body workout (FBW) w tygodniu, znacząco zmniejszy ryzyko urazu.
MW: Jak rozpoznać, czy ból po biegu to normalne zmęczenie mięśni, czy może to być oznaka kontuzji?
ŁK: W normalnych warunkach ból występujący po biegu może być powiązany tylko z mięśniami. Kiedyś nazywaliśmy to błędnie „zakwasami”, a to nic innego jak „opóźniona bolesność mięśni” (ang, DOMS – delayed onset muscle soreness). Swoją drogą, „zakwasy” to uczucie palenia w mięśniach, które czujesz podczas wykonywania ćwiczenia. Jeśli po biegu ból lokalizuje się bliżej stawów lub kości to jest to ostrzeżenie, że być może doprowadzamy do przeciążeń, które kumulują się właśnie w tych obszarach. Często dłuższy odpoczynek i/lub zmniejszenie obciążeń treningowych bywa pomocne, ale jeśli ból utrzymuje się dłużej to warto zasięgnąć porady specjalisty.
MW: Jakie są najważniejsze zasady dotyczące regeneracji po bieganiu w celu uniknięcia przeciążenia i kontuzji?
ŁK: Nie da się w 100% uniknąć przeciążeń i kontuzji, możemy zmniejszać ich ryzyko. Uruchomienie zdolności adaptacyjnych organizmu wymaga balansowania na granicy przeciążenia tkanek. Zbyt słaby bodziec nie zadziała stymulująco, a zbyt silny zwiększa ryzyko urazów. Dlatego regeneracja powinna być dostosowania do wielkości bodźca treningowego. Po treningach mocno obciążających sensownie jest utrzymać dłuższą przerwę do kolejnego treningu. W jej trakcie zadbać o sen (tak wiem, dużo mówię o śnie, ale to jest podstawa regeneracji!), włączyć elementy odnowy biologicznej jak masaż czy sauna, a w warunkach domowych może to być ciepła kąpiel lub gorący prysznic. Zadbać o pełnowartościową dietę i nawodnienie.
MW: Co myślisz o używaniu stabilizatorów podczas biegania?
ŁK: Stabilizatory są dobrą opcją dla osób, które podczas biegania odczuwają sporadycznie dyskomfort w stawach, szczególnie podczas dłuższych wybiegów. Stabilizator zwiększa poczucie bezpieczeństwa w stawie, co może przekładać się na dłuższy bieg bez bólu. Warto odnotować, że stabilizator powinno się stosować czasowo, w okresach zwiększonego obciążenia układu ruchu. Pamiętajmy, że stabilizator nie jest magicznym rozwiązaniem na ból, który pojawia się od dłuższego czasu i jest uciążliwy. W takim wypadku należ udać się do specjalisty, który oceni jaki element treningu należy zmodyfikować.
MW: Czy stabilizatory pomagają w rehabilitacji szybszego dojścia do formy?
ŁK: Używanie stabilizatora może przyczynić się do szybszego powrotu do optymalnej formy. Stabilizator zwiększa poczucie bezpieczeństwa w trakcie wykonywania aktywności fizycznych. Sportowiec lub inna osoba aktywna fizycznie, używająca stabilizatora po kontuzji może czuć się pewniej w trakcie wykonywania określonych ćwiczeń, co przełoży się na szybsze podniesienie ich trudności, a w konsekwencji na szybszy powrót do oczekiwanej sprawności.
MW: Jak myślisz czy jakość stabilizatora ma znaczenie? Czy każdy stabilizator tak samo spełni swoją funkcję?
ŁK: Stabilizator, który zaprojektowano dla każdego to stabilizator dla nikogo. Prawdopodobnie spełni on swoją funkcję w pewnym stopniu, ale komfort użytkowania oraz efekt wsparcia podczas ruchu będzie obniżony. Uważam, że warto wydać większe pieniądze na sprzęt wysokiej klasy, który stworzono z myślą o konkretnych problemach. Zastosowanie lepszej jakości materiałów, wykorzystanie najnowszej technologii, współpraca z naukowcami i sportowcami przełoży się na komfort użytkowania. Dobór wygodnego i w odpowiednim rozmiarze stabilizatora, najlepiej z uwzględnieniem naszej anatomii pozwala na lepsze dopasowanie, skuteczniejszą ochronę mięśni i stawów. Będzie to mieć swoje przyłożenie na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa podczas aktywności fizycznej oraz treningu.
Łukasz Kaleńczuk
magister fizjoterapii
trener przygotowania motorycznego
trener personalny
Wywiad z Wilfredo Leon dla Zamst Polska
Grzegorz Mędrzejewski: Z reprezentacją Polski właśnie wygrałeś Siatkarską Ligę Narodów 2023. Jakie emocje i wrażenia towarzyszą Ci po tym sukcesie?
Wilfredo Leon: Jestem niezmiernie szczęśliwy bo wreszcie zdobyłem złoty medal. Byłem na boisku razem z innymi zawodnikami i mogłem się cieszyć z tego sukcesu. Co tu dużo mówić, marzenia stały się rzeczywistością. Wierzę też, że to pierwszy krok w triumfalnej drodze naszej reprezentacji.
GM: Reprezentacja Polski rzeczywiście jest teraz bardzo mocna. Nie jest łatwo znaleźć się w podstawowym składzie.
WL: Konkurencja rzeczywiście jest duża, zwłaszcza na pozycji na której gram. Ale ja to lubię, lubię rywalizację. Nie jest łatwo znaleźć się w składzie, dlatego bardzo się cieszę, że mi się to udało i wierzę, że sporo wnoszę do tej drużyny.
GM: Rok temu nie znalazłeś się w zespole na mistrzostwa świata. Byłeś rozczarowany decyzją trenera Nikoli Grbicia. Teraz znów pokazałeś swoją wartość i to, że wciąż jesteś jednym z najlepszych zawodników na świecie. Jak się z tym czujesz?
WL: Nie użyłbym sformułowania rozczarowany. Raczej nie rozumiałem dlaczego tak się stało. Robiłem wszystko żeby jak najszybciej wrócić do gry po kontuzji i myślę, że udało mi się dojść do punktu, w którym mogłem grać. Widocznie na tamten moment, to było za mało żeby być w drużynie. Dziś wróciłem do reprezentacji po rocznej przerwie i mogę powiedzieć, że wróciłem silniejszy. Co zresztą każdy mógł zobaczyć. Zdobyłem swój pierwszy złoty medal z reprezentacją Polski i to jest coś co sobie bardzo cenię.
GM: Długo czekałeś na ten moment?
WL: O tak… bo moje marzenia to nie tylko igrzyska olimpijskie, jak twierdzą niektórzy. Walczę w każdym turnieju i chcę zdobyć tyle medali, ile tylko się da.
GM: Decyzja o operacji, z perspektywy czasu wydaje się była trafiona, choć na pewno nie była łatwa?
WL: Rzeczywiście to była bardzo trudna decyzja. Naprawdę nikomu nie życzę jakichkolwiek operacji. Za to rehabilitacja przebiegła bardzo sprawnie, szybciej niż zazwyczaj. Co ważne, przebiegła szybko i dobrze. Nie mam w tej chwili żadnych problemów z kolanem. Duża w tym zasługa również stabilizatorów jakie otrzymałem do rehabilitacji.
GM: A no właśnie, firma Zamst czynnie wspierała Cię w tym niełatwym czasie.
WL: Wspierała mnie przed kontuzją, w trakcie kontuzji i jest ze mną również teraz, po kontuzji. Jestem z tego bardzo zadowolony. Stabilizatory, które otrzymałem pomogły mi w dojściu do pełnej sprawności i skutecznie chronią mnie przed innymi mniejszymi urazami, które czyhają na każdego profesjonalnego siatkarza.
GM: Jak ważne w Twojej grze są stabilizatory Zamst.
WL: W tej chwili są “strażnikiem mojego kolana”. Bez nich nie byłoby łatwo. Jakiekolwiek uderzenie kolanem w podłoże byłoby bolesne i nie wiadomo czym mogłoby skutkować. Z stabilizatorami Zamst nie muszę się martwić. Jeśli muszę się rzucić do piłki, mogę to zrobić z poczuciem, że jestem chroniony.
GM: Wracając jeszcze do Siatkarskiej Ligi Narodów 2023, to który moment w tych rozgrywkach był dla was, dla Ciebie, najtrudniejszy, a który najprzyjemniejszy?
WL: Najtrudniejszy był mecz ze Stanami Zjednoczonymi w Rotterdamie. Przegraliśmy 0:3 i praktycznie nie widzieliśmy piłki. Amerykanie byli bardzo dobrze zorganizowani, wywierali na nas niebywałą presję. Praktycznie nie istnieliśmy na parkiecie. A najlepszy moment to rzecz jasna finał, w którym mieliśmy okazję się im zrewanżować i zrobiliśmy to. W Rotterdamie nie byliśmy jeszcze gotowi, ale w Gdańsku byliśmy zdecydowanie lepsi.
GM: A jeśli chodzi już o turniej finałowy w Gdańsku, to którym mecz miał dla Ciebie największe znaczenie?
WL: Każdy mecz był bardzo ważny, ale dla mnie osobiście bardzo ważny był mecz półfinałowy z Japonią. Wiedziałem, że to będzie bardzo wymagające spotkanie, w którym nie możemy pozwolić sobie na błędy. Drużyna Japonii gra bardzo zdyscyplinowaną siatkówkę i gdybyśmy pozwolili sobie na błędy wykorzystaliby to bezlitośnie. Dlatego wchodząc na parkiet powiedziałem chłopakom, że musimy ich cały czas naciskać, cały czas wywierać presję, bo jeśli tego nie zrobimy przegramy ten mecz i nie będziemy walczyć o złoto. Zostanie nam walka o brązowy medal, który większość z zawodników ma już w swojej kolekcji. Powiedziałem wprost, że nie chcę kolejnego brązowego medalu. Chcę złota! Dlatego walczmy w tym meczu od początku do samego końca i tak zrobiliśmy.
GM: Finalnie, drużyna Japonii okazała się być największą niespodzianką tego turnieju?
WL: Dla kibiców może tak, dla nas, zawodników niekoniecznie. Przez ostatnie sześć, siedem lat bardzo się rozwinęli i krok po kroku pną się w górę. Myślę, że ich głównym celem są igrzyska olimpijskie, ale ostatnio właściwie w każdym turnieju grają fantastyczną siatkówkę. Może nie wszyscy spodziewali się, że zdobędą brązowy medal, ale zrobili to. Gratuluję im tego sukcesu.
GM: A jak odebrałeś polskich kibiców w Gdańsku?
WL: To było coś niebywałego. Myślę, że każdy zawodnik chce mieć takie wsparcie. Jesteśmy szczęściarzami i powinniśmy dziękować Bogu za takich kibiców. Oni nas dopingują do gry, wspierają nas, bez względu na to czy jesteśmy na fali, czy w dołku. Ich energia jest niesamowita i udziela nam się się na parkiecie.
GM: Możemy chyba śmiało powiedzieć, że tu też jesteśmy w pierwszej trójce na świecie?
WL: W pierwszej trójce? Nie żartujmy. Jeśli chodzi o kibiców, to jesteśmy zdecydowanie numerem jeden!
GM: Co takiego wniósł do drużyny trener Nikola Grbić, że ta funkcjonuje tak fantastycznie?
WL: Gdybym Ci powiedział, że to są jakieś aspekty taktyczne, czy fizyczne, czy coś w tym stylu, to nie mówiłbym prawdy. To jest bardziej dyscyplina i zaufanie. To jest ten pierwszy obszar, nad którym z nami pracował. Drugi to zespołowość i poczucie wspólnego celu. Wszyscy razem i każdy z osobna muszą iść w jednym kierunku.
GM: Masz poczucie, że to jest właściwy człowiek na właściwym miejscu? Na ten moment?
WL: Na ten moment, jak najbardziej tak.
GM: Wszyscy dziś snują już marzenia o sukcesie olimpijskim, a Ty?
WL: Spokojnie. Najpierw skupmy się na kwalifikacjach a potem będziemy myśleć o igrzyskach. Do tego po drodze mamy jeszcze mistrzostwa Europy. Zatem spokojnie. Realizujmy cele krok po kroku. To moja życiowa dewiza.
Dla Zamst Polska rozmowę przeprowadził: Grzegorz Mędrzejewski
Zdjęcia: Paweł Bostrzyk i Adrian Stykowski
